ورود
بازتوزیع عادلانه منابع؛ راهکار حمایت مؤثر از کارگران
عضو انجمن اقتصاد اسلامی ایران با انتقاد از توزیع ناعادلانه منابع و سیاست‌های اقتصادی مبتنی بر فشار به طبقات ضعیف به ویژه کارگران تأکید کرد: تنها راه حمایت واقعی از کارگران، بازتوزیع عادلانه ثروت و شفاف‌سازی سهم هر ایرانی از منابع ملی است.
کارگران به‌عنوان بازوان محرک تولید و پیشرفت اقتصادی، همواره نقش اساسی در توسعه ایفا کرده‌اند اما وضعیت معیشتی آنان، به‌ویژه در شرایط تورمی و نابرابری‌های گسترده همواره مورد نقد و دغدغه کارشناسان بوده است.
حجت‌الاسلام والمسلمین علی نعمتی ، عضو انجمن اقتصاد اسلامی ایران در گفت‌وگو با ایکنا، به بررسی ریشه‌های فقر، چرایی شرایط ناعادلانه اقتصادی و راهکارهای اسلامی حمایت از طبقه کارگر پرداخته است.
ریشه فقر کارگران
نعمتی در ابتدای سخنان خود با اشاره به پرسش بنیادین درباره ریشه‌های فقر و نابرابری در جوامع گفت: اینکه چرا برخی فقیرند و برخی دیگر در کاخ زندگی می‌کنند، از جمله پرسش‌های اساسی مکاتب فکری شرقی و غربی است. کارگران امروز در وضعیتی شبیه بردگان گذشته زندگی می‌کنند؛ با این تفاوت که برده‌داری نوین، تحت عناوینی محترمانه پنهان شده است. درحالی‌که کارگر روزانه هشت ساعت کار می‌کند، سهمی از منابع طبیعی ندارد و زندگی‌اش از کرامت انسانی فاصله گرفته است.
وی با تأکید بر لزوم بازنگری در نظام توزیع ثروت افزود: در نگاه اسلامی، منابع طبیعی همچون نفت، گاز و معادن متعلق به همه ابناء بشر است و نه یک خانواده خاص یا طبقه ممتاز. اگر درآمدهای حاصل از این منابع بین مردم به‌صورت عادلانه تقسیم شود، می‌توان به رفاه نسبی دست یافت اما در وضعیت فعلی، شاهد آن هستیم که این منابع در اختیار یک درصد جامعه قرار دارد و ۹۹ درصد دیگر، از حداقل بهره‌مندی بی‌بهره‌اند.
عضو انجمن اقتصاد اسلامی ایران ادامه داد: بسیاری از نابرابری‌های اقتصادی ناشی از آن است که بهره‌مندی از منابع ملی در انحصار طبقه‌ای خاص قرار گرفته است. کسی که مالک منابع است، مشخص می‌کند چه مقدار به دیگران برسد و اغلب فقط در حدی که طرف زنده بماند، نه بیشتر. این شکل از سلطه اقتصادی، وضعیت طبقه کارگر را به مرز فلاکت رسانده است.
وی با انتقاد از سیاست‌های مالی و پولی دولت‌ها، اظهار کرد: یکی از اشکالات اساسی نظام اقتصادی ما، آن است که به جای اخذ مالیات از ثروتمندان، هزینه‌ها از جیب فقرا و کارگران تأمین می‌شود. درحالی‌که این قشر نه طلا دارند، نه ملک و نه سرمایه‌ای که ارزشش با تورم بالا برود. قدرت خرید اندک آن‌ها سالانه حدود ۵۰ درصد کاهش می‌یابد و این یعنی دزدی ساختاری از فقرا.
سیاست‌های پولی و تضعیف معیشت کارگران
وی با اشاره به اینکه کارگر در بهترین حالت روزی هشت ساعت کار می‌کند اما برای حفظ وضع معیشتی سال قبل خود مجبور است دو برابر کار کند، گفت: وقتی به‌جای اصلاح سیاست‌های اقتصادی با بهانه‌هایی چون جلوگیری از اخراج کارگران، مانع افزایش حقوق متناسب با تورم می‌شویم، عملاً فشار بیشتری به همین طبقه وارد می‌شود.
نعمتی با انتقاد جدی از نگاه غیرشفاف به موضوع یارانه‌ها اظهار کرد: یارانه‌ها نباید با عناوین مبهمی مانند کالابرگ و بسته معیشتی پنهان شوند. این‌ها پول نفت و گاز ملت است؛ اول باید مشخص شود که درآمد کشور از محل فروش منابع طبیعی دقیقاً چقدر است و بعد اعلام شود که سهم هر فرد از آن چقدر است. این شفاف‌سازی اولین قدم در تحقق عدالت اجتماعی است.
وی با بیان اینکه پرداخت یارانه نقدی به‌صورت جزئی با روح عدالت اسلامی همخوانی ندارد، افزود: پیشنهادی که بر سهامدار شدن کارگران در کارخانه‌ها تأکید دارد، از همین نگاه عدالت‌محور نشئت گرفته است. اگر درآمد نفت به‌صورت سهام به مردم داده می‌شد، امروز بسیاری از کارگران، سهامدار و مالک بخشی از ثروت ملی بودند. طرح‌هایی مانند سهام عدالت هم اگر به‌درستی ادامه می‌یافت، می‌توانست اثرات مثبتی در این زمینه داشته باشد.
وی با طرح پرسشی چالش‌برانگیز گفت: اگر دزدی در دین اسلام حرام است، پس چرا برداشت ناعادلانه از جیب کارگر که حاصل زحمت و عرق جبین اوست، نباید مصداق دزدی باشد؟ وقتی با سیاست‌های غلط، ارزش پول کارگر را به نصف می‌رسانیم، درواقع از او سرقت کرده‌ایم.
عضو انجمن اقتصاد اسلامی ایران در پایان تصریح کرد: ما باید برای دفاع از کرامت کارگر نه‌تنها افزایش حقوق متناسب با تورم را به‌عنوان یک حداقل مطالبه در نظر بگیریم، بلکه ساختار اقتصادی کشور را به‌گونه‌ای تنظیم کنیم که فرصت بهره‌مندی عادلانه از منابع برای همه فراهم شود. این همان آموزه‌ای است که در اسلام بر آن تأکید شده و تحقق آن، نیازمند اراده، شفافیت و مقابله با رانت و انحصار است.
گفت‌وگو از سعید امینی
انتهای پیام
حجت‌الاسلام والمسلمین علی نعمتی ، عضو انجمن اقتصاد اسلامی ایران در گفت‌وگو با ایکنا، به بررسی ریشه‌های فقر، چرایی شرایط ناعادلانه اقتصادی و راهکارهای اسلامی حمایت از طبقه کارگر پرداخته است.
ریشه فقر کارگران
نعمتی در ابتدای سخنان خود با اشاره به پرسش بنیادین درباره ریشه‌های فقر و نابرابری در جوامع گفت: اینکه چرا برخی فقیرند و برخی دیگر در کاخ زندگی می‌کنند، از جمله پرسش‌های اساسی مکاتب فکری شرقی و غربی است. کارگران امروز در وضعیتی شبیه بردگان گذشته زندگی می‌کنند؛ با این تفاوت که برده‌داری نوین، تحت عناوینی محترمانه پنهان شده است. درحالی‌که کارگر روزانه هشت ساعت کار می‌کند، سهمی از منابع طبیعی ندارد و زندگی‌اش از کرامت انسانی فاصله گرفته است.
وی با تأکید بر لزوم بازنگری در نظام توزیع ثروت افزود: در نگاه اسلامی، منابع طبیعی همچون نفت، گاز و معادن متعلق به همه ابناء بشر است و نه یک خانواده خاص یا طبقه ممتاز. اگر درآمدهای حاصل از این منابع بین مردم به‌صورت عادلانه تقسیم شود، می‌توان به رفاه نسبی دست یافت اما در وضعیت فعلی، شاهد آن هستیم که این منابع در اختیار یک درصد جامعه قرار دارد و ۹۹ درصد دیگر، از حداقل بهره‌مندی بی‌بهره‌اند.
عضو انجمن اقتصاد اسلامی ایران ادامه داد: بسیاری از نابرابری‌های اقتصادی ناشی از آن است که بهره‌مندی از منابع ملی در انحصار طبقه‌ای خاص قرار گرفته است. کسی که مالک منابع است، مشخص می‌کند چه مقدار به دیگران برسد و اغلب فقط در حدی که طرف زنده بماند، نه بیشتر. این شکل از سلطه اقتصادی، وضعیت طبقه کارگر را به مرز فلاکت رسانده است.
وی با انتقاد از سیاست‌های مالی و پولی دولت‌ها، اظهار کرد: یکی از اشکالات اساسی نظام اقتصادی ما، آن است که به جای اخذ مالیات از ثروتمندان، هزینه‌ها از جیب فقرا و کارگران تأمین می‌شود. درحالی‌که این قشر نه طلا دارند، نه ملک و نه سرمایه‌ای که ارزشش با تورم بالا برود. قدرت خرید اندک آن‌ها سالانه حدود ۵۰ درصد کاهش می‌یابد و این یعنی دزدی ساختاری از فقرا.
سیاست‌های پولی و تضعیف معیشت کارگران
وی با اشاره به اینکه کارگر در بهترین حالت روزی هشت ساعت کار می‌کند اما برای حفظ وضع معیشتی سال قبل خود مجبور است دو برابر کار کند، گفت: وقتی به‌جای اصلاح سیاست‌های اقتصادی با بهانه‌هایی چون جلوگیری از اخراج کارگران، مانع افزایش حقوق متناسب با تورم می‌شویم، عملاً فشار بیشتری به همین طبقه وارد می‌شود.
نعمتی با انتقاد جدی از نگاه غیرشفاف به موضوع یارانه‌ها اظهار کرد: یارانه‌ها نباید با عناوین مبهمی مانند کالابرگ و بسته معیشتی پنهان شوند. این‌ها پول نفت و گاز ملت است؛ اول باید مشخص شود که درآمد کشور از محل فروش منابع طبیعی دقیقاً چقدر است و بعد اعلام شود که سهم هر فرد از آن چقدر است. این شفاف‌سازی اولین قدم در تحقق عدالت اجتماعی است.
وی با بیان اینکه پرداخت یارانه نقدی به‌صورت جزئی با روح عدالت اسلامی همخوانی ندارد، افزود: پیشنهادی که بر سهامدار شدن کارگران در کارخانه‌ها تأکید دارد، از همین نگاه عدالت‌محور نشئت گرفته است. اگر درآمد نفت به‌صورت سهام به مردم داده می‌شد، امروز بسیاری از کارگران، سهامدار و مالک بخشی از ثروت ملی بودند. طرح‌هایی مانند سهام عدالت هم اگر به‌درستی ادامه می‌یافت، می‌توانست اثرات مثبتی در این زمینه داشته باشد.
وی با طرح پرسشی چالش‌برانگیز گفت: اگر دزدی در دین اسلام حرام است، پس چرا برداشت ناعادلانه از جیب کارگر که حاصل زحمت و عرق جبین اوست، نباید مصداق دزدی باشد؟ وقتی با سیاست‌های غلط، ارزش پول کارگر را به نصف می‌رسانیم، درواقع از او سرقت کرده‌ایم.
عضو انجمن اقتصاد اسلامی ایران در پایان تصریح کرد: ما باید برای دفاع از کرامت کارگر نه‌تنها افزایش حقوق متناسب با تورم را به‌عنوان یک حداقل مطالبه در نظر بگیریم، بلکه ساختار اقتصادی کشور را به‌گونه‌ای تنظیم کنیم که فرصت بهره‌مندی عادلانه از منابع برای همه فراهم شود. این همان آموزه‌ای است که در اسلام بر آن تأکید شده و تحقق آن، نیازمند اراده، شفافیت و مقابله با رانت و انحصار است.
گفت‌وگو از سعید امینی
انتهای پیام